Toelichting financiële positie

A. Kadernota 2026

In onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van de financiële mutaties vanuit de Kadernota 2026. Doordat de raad de Kadernota 2026 als uitgangspunt heeft genomen voor het opstellen van de begroting 2026 zijn de mutaties uit de Kadernota 2026 niet opnieuw in detail toegelicht. Op hoofdlijnen is toegelicht welke mutaties onderdeel uitmaken van de Kadernota 2026. De bij de Kadernota 2026 aangenomen amendementen zijn verwerkt in de voorliggende begroting. Nieuwe mutaties ten opzichte van de Kadernota 2026 zijn opgenomen bij de onderdelen B t/m D.

B. Begrotingswijzigingen na Kadernota 2026

Tussen 3 juli 2025 en het moment waarop de raad de Programmabegroting 2026 behandelt (6 november 2025) zijn een aantal begrotingswijzigingen in routing naar de raad gebracht. Voor een volledig beeld van de financiële positie zijn deze begrotingswijzigingen hier meegenomen. Het betreft de navolgende wijzigingen:

Toelichting:

1. Dit betreft het voorbereidingskrediet voor de ontsluitingsweg nieuwbouw ziekenhuis ADRZ en Gezondheidspark.
2. Voor dit traject is een investering van maximaal €50.000 noodzakelijk om samen met een extern bureau, het museum en de andere Bevelandse gemeenten te komen tot een gedragen en toekomstbestendig museumconcept. In de cultuurvisie die is vastgesteld, is er een bedrag van voor de transitie van het museum opgenomen. In 2025 is hiervoor € 17.500 gereserveerd en in 2026 € 9.000. Deze bedragen kunnen ingezet worden voor dekking van het onderzoek. De extra benodigde bedragen in € 7.500 in 2025 en € 16.000 in 2026 zullen ten laste worden gebracht van het begrotingssaldo.

In deze paragraaf worden de structurele mutaties vanuit de bestuursrapportage 2025 toegelicht. Een aantal mutaties maakten al onderdeel uit van de Kadernota 2026 en komen daardoor niet in dit overzicht terug.

Toelichting:

1. De via de Bestuursrapportage in 2024 verwerkte stijging van energiekosten was gezien de onzekerheid hieromtrent in de Programmabegroting 2025 voor 50% verwerkt (€ 398.000 structureel, in plaats van € 796.000). Nu we bijna een jaar verder zijn kunnen we op basis van de actuele informatie stellen dat die lagere bijstelling deels is uitgekomen, maar zonder bijstelling zal desondanks naar verwachting sprake zijn van een overschrijding op het budget. Daarom wordt nu voorgesteld een bedrag van € 108.000 bij te ramen en dit bij de Programmabegroting 2026 structureel door te voeren.
2. De werkzaamheden voor het uitbaggeren van de Vesten vindt voor de helft in 2025 en voor de andere helft in 2026 plaats.
3. zie toelichting hierboven.
4. Bij het opstellen van de jaarrekening bleek dat het budget voor de leasekosten voertuigen buitendienst niet op orde is. Het betreft voertuigen voor rioleringswerkzaamheden, electra-/marktkasten en allerhande onderhoudswerkzaamheden en inspecties. De kosten worden doorbelast aan meerdere taakvelden binnen de begroting en jaarrekening (wegen, groen, begraafplaatsen en riolering)
5. Voor het beheersysteem openbare ruimte, Observ, was nog geen budget beschikbaar
6. Het storingsonderhoud aan de VRI-installaties is de afgelopen jaren sterk geprofessionaliseerd. Dit resultaat in een snelle en betrouwbare oplossing bij storingen. Met deze extra middelen is het budget voor de komende jaren toereikend om de hiermee gemoeide kosten te kunnen dekken.
7. De kosten ten behoeve van het opstellen van een visie voor de omgeving Goes-Oost / Bergweg komen niet langer in aanmerking voor dekking uit een investeringskrediet. Het restant voorbereidingskrediet van € 81.656 kan komen te vervallen en ter vervanging wordt voor de jaarschijven 2025 en 2026 een incidenteel exploitatiebudget aangevraagd via deze Bestuursrapportage en de Begroting 2026 (resp. € 40.000 en € 30.000).
8. De opbrengsten zijn bijgesteld op basis van de prognoses in 2025 die structureel doorwerken naar 2026 en verder.
9. De werkzaamheden voor de WKR en de kosten voor juridische ondersteuning zijn de laatste jaren toegenomen.
10. Ons klantcontactcentrum verleende diensten aan GR de Bevelanden voor Werk, Inkomen en Zorg. Deze inkomsten vallen hoger uit op basis van de gemaakte afspraken
11. Het team Leefbaarheid is op volle sterkte van 10 fte, hierdoor hebben wij meer uitgaven voor kleding en verplichte opleidingen.

Toelichting:

1. De meicirculaire 2025 heeft een positief effect op het begrotingssaldo. De uitwerking van de meicirculaire is met een afzonderlijk raadsvoorstel aan de raad voorgelegd. In de Kadernota 2026 was op basis van de voorjaarsnota een inschatting gemaakt van het positieve financiële effect. De resterende mutatie is hier opgenomen.
2. Op basis van de door uw raad in december 2023 vastgestelde nota kostprijstoerekening wordt een gedeelte van de loon- en overheadkosten toegerekend aan investeringen, grondexploitaties en voorzieningen. In de begroting wordt dit verwerkt op basis van een interne capaciteitsplanning. We verwachten in 2026 meer uren te besteden aan investeringen en grondexploitaties.
3. Gelet op de woondeal worden er meer aanvragen voor omgevingsvergunningen ingediend. Wij hebben de flexibele schil nodig om deze extra aanvragen te kunnen verwerken.
4. Sinds november 2024 is er een onafhankelijke externe centrummanager aangesteld. Zowel ondernemers als gemeente zijn hier zeer tevreden over. Er worden goede resultaten bereikt zoals professionalisering van de ondernemersvereniging en een centraal aanspreekpunt. We zien echter dat het komen tot een professionele centrummanagementorganisatie met eigen middelen meer tijd nodig heeft. In 2029 loopt de reclamebelasting af, op dat moment komt er bij de ondernemers meer geld beschikbaar om mee te betalen aan de centrummanager.
5. Dit betreft de budgettaire bijstelling van de gemeentelijke Programmabegroting op de Programmabegroting 2026 van de GGD.
6. De Inkooporganisatie Jeugd heeft de begroting voor de jeugdzorg in 2026 nog bijgesteld hetgeen een positief effect heeft op onze begroting.
7. Dit betreft de budgettaire bijstelling van de gemeentelijke Programmabegroting op de Programmabegroting 2026 van GR de Bevelanden.
8. Dit betreft de budgettaire bijstelling van de gemeentelijke Programmabegroting op de Programmabegroting 2026 van SWVO.
9. De gemeente Goes heeft meer dan 40.000 inwoners. Naast de hogere vergoeding voor raadsleden leidt dit ook tot een hogere vergoeding voor het college van burgemeester en wethouders. Verder is een eerste inschatting meegenomen voor de hogere kosten voor de organisatie.
10. Het college heeft besloten om de investering voetgangersbrug voor het oplossen van de parkeeroverlast rondom de Sprienke niet uit te voeren waardoor de aanvullende beheerkosten niet nodig zijn.
11. Dit betreft de formatie voor de Tijdelijke Regeling Capaciteit Decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE). Het doel van deze meerjarige regeling is om de capaciteit (bemensing) te vergroten bij decentrale overheden voor de uitvoering van klimaat- en energiebeleid. Deze gelden kunnen enkel ingezet worden voor uitvoering van klimaat- en energiedoelen en de bestedingen dienen jaarlijks te worden verantwoord via de SISA-bijlage bij de jaarrekening.
12. Zie toelichting hierboven.
13. In de Kadernota 2026 zijn de financiële uitgangspunten op hoofdlijnen doorgerekend. Dit betreft de inflatie op budgetten en opbrengsten. Deze inflatie wordt per kostensoort (bijvoorbeeld salaris, subsidies etc.) berekend. Hiervoor is gebruik gemaakt van cijfers uit het Centraal Economisch Plan 2025 die in februari 2025 zijn gepubliceerd. De hier gepresenteerde financiële mutatie is het gevolg van de detailuitwerking van deze financiële uitgangspunten. Het grootste financiële effect is veroorzaakt door bijstelling van de benodigde index op de lonen.
14. De doorrekening van de activastaat (rente en afschrijving) leidt tot een voordeel op de exploitatie. Het voordeel in de eerste jaren is voornamelijk het gevolg van het later realiseren van de geplande investeringen waardoor de afschrijvingslasten naar latere jaren verschuiven. Verder is sprake van een toename van de boekwaarden grondexploitaties waar een groter deel van de rente wordt toegerekend.
15. In de Kadernota 2026 is een budget opgenomen in 2026 en 2027 voor de vorming van Stevige Lokale Teams (SLT). Hierdoor wordt geïnvesteerd in kwaliteit en in de toegang. Dit budget voor 2026 en 2027 wordt nogmaals met € 0,3 miljoen verhoogd vanuit de reserve sociaal domein.
16. Zie toelichting hierboven.
17. De indexering van subsidies is gebaseerd op de voorlopige VZG richtlijn 2026. Deze is -/- 2,2%. We hebben de verwachting dat de VZG richtlijn op basis van de septembercirculaire 2025 naar boven wordt bijgesteld. Omdat besluitvorming hierover te laat is voor de subsidieaanvragen hebben we besloten om de indexering van de subsidies 2026 vast te stellen op 0%.
18. We ontvangen extra preventiebudget beschermd wonen vanuit de partnerafspraken wat ingezet kan worden voor preventie en vroegsignalering. Dit is momenteel vastgelegd tot en met 2029.
19. Het schoolmaatschappelijk werk wordt vanaf schooljaar 2025-2026 uitgebreid om de beweging naar de voorkant op jeugdzorg te maken. Hierdoor voorkomen we dat er een beroep wordt gedaan op duurdere jeugdzorg en draagt het bij aan het behalen van de taakstelling op jeugdzorg.
20. Het college heeft besloten om het digitale platform wijzijngoes.nl door te ontwikkelen naar een digitaal buurtplatform. De uitvoering hiervan wordt belegd bij SMWO. SMWO voert de coördinatie van het platform uit, werft, begeleidt en motiveert vrijwillige buurtverbinders en brengt samen met inwoners in beeld welke activiteiten er zijn en welke gewenst zijn in de wijken en dorpen. Ook de vrijwilligers-vacaturebank van SMWO wordt gekoppeld aan www.wijzijngoes.nl.
21. Als gevolg van langere doorlooptijden in de voorziene rioolplannen (grootschalig vervangen en verbeteren van de riolering) vertragen de in het vGRP voorziene uitgaven. De voorzien heffingsgroei kan hierdoor twee jaar later worden doorgevoerd. De in het vGRP voorgenomen jaarlijkse vervangingsgroei wordt momenteel gerealiseerd door meer in te zetten op het renoveren (relinen) van de hoofdriolering.
22. Zie toelichting hierboven.
23. Twee jaar geleden is de steiger op de grote Piet afgebrand. Binnen het onderhoudsconvenant tussen gemeenten en het waterschap is afgesproken dat de gemeente bijdraagt in grote onvoorziene uitgaven aan de recreatie objecten langs het Veerse Meer.
24. De hier opgenomen lasten betreffen rentekosten voor het transitiefonds energie. Zie voor een toelichting "Programma 5. Milieu / Wat mag het kosten - uitbreidingsinvesteringen" punt 4.