Vanaf september 2023 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de beleidsrente verhoogd naar 4%. Dit was de hoogste rente sinds jaren. Door aanhoudende hoge inflatie was de ECB genoodzaakt de beleidsrente te verhogen, om zo de inflatie af te laten zwakken. De beleidsrente fungeert als de rente die banken ontvangen voor het stallen van geld dat ze bij de ECB aanhouden. Bij een hogere beleidsrente zal het investeringsniveau afnemen omdat dit duurder wordt. Daarnaast zal er minder uitgegeven worden en juist meer worden gespaard. Langzaamaan zwakt de inflatie zodoende af tot het wenselijk niveau van de ECB van 2%.
Op 6 juni 2024 kondigde de ECB de eerste rentedaling in vijf jaar aan, die de rente met 0,25% verlaagde naar 3,75%. Hierna volgenden er nog 3 verlagingen in 2024, van ieder 0,25%. Ook in 2025 bleef de ECB de rente verder verlagen met in januari 2025 een verlaging van 0,25% en in maart nog eens met 0,25%. Hiermee komt de beleidsrente uit op 3,0%. De beleidsrente hangt nauw samen met de financieringsrente die wij als gemeente moeten betalen voor het aantrekken van geld.
In de onderstaande tabel is het verloop van de korte rente (referentierente: 3-maands Euribor) en de lange rente (referentierente: 10-jaars IRS) van 2024 weergegeven.
In de eerste maanden van 2024 was het renteverloop voor zowel de korte en lange rente redelijk vlak. Een van de belangrijkste factoren is het rentebeleid van de ECB. Daarnaast spelen ook de economische vooruitzichten en de vraag op de kapitaalmarkt een rol.
Na stijgende rentestanden in 2023 begon deze stijging richting het einde van 2023 af te zwakken. De afkoelende inflatiecijfers en verwachting dat de inflatie verder zou afnemen hebben invloed gehad op de rentes. Bij een inflatie, die weer in lijn ligt van de doelstelling van de ECB van 2% kan de beleidsrente naar beneden bijgesteld worden.
Door de verwachting dat in 2024 de beleidsrente meerdere malen zou worden verlaagd, daalde de rente al in het 1e kwartaal van 2024. Nadat de 1e renteverlaging doorgevoerd werd in het 2e kwartaal en duidelijk werd dat er nog meerdere renteverlagingen zouden volgende, daalde de rente verder. Ook voor 2025 is het voortzetten van deze dalende trend de verwachting.
Ondanks de verdere verlaging van de beleidsrente zorgde het aantreden van de nieuwe Amerikaanse president voor onrust op de markt. Onzekerheid over positie van Amerika op de wereldmarkt en het aanhoudende conflict in Oekraïne zorgden voor licht stijgende rentes in de eerste maanden van 2025.